Decydując się na pracę opiekuna osób starszych, musimy się liczyć z tym, że podczas trwania zlecenia przyjdzie nam się zetknąć z różnymi sytuacjami. Seniorzy zazwyczaj cierpią na dolegliwości, które sprawiają, że nie są już tak sprawni jak jeszcze kilkanaście lat temu, i to zarówno jeśli chodzi o ich kondycję fizyczną, jak i umysłową. Pojawiają się u nich różne zaburzenia psychiczne (m.in. demencja, Alzheimer, depresja), które mają wpływ na ich zachowania. Agresja u osoby starszej nie należy do rzadkości.

Zdarza się więc, że seniorzy postępują nieracjonalnie, są nieostrożni, a niekiedy nawet narażają się na niebezpieczeństwo. Czasem bez powodu stają się nieprzyjemni dla swoich bliskich i sprawiają im przykrość. U starszej osoby czasem może nawet pojawić się agresja, i to czasem bez wyraźnej przyczyny. Jak osoby znajdujące się w jej otoczeniu mogą sobie poradzić w tej sytuacji?

Przyczyny agresji u seniorów

Wśród przyczyn agresji u seniorów znajdują się zarówno czynniki fizjologiczne, jak i psychiczne, a także społeczne. Do tych pierwszych należy między innymi powiązany z demencją niedobór serotoniny, a także prowadzący do bezsilności i frustracji długotrwały ból oraz omamy i urojenia. Jeżeli podejrzewamy, że chodzi o jeden z tych czynników, należy jak najszybciej udać się ze swoim seniorem do lekarza. Innym powodem agresji może być ogólne złe samopoczucie osoby starszej, jej problemy z zaakceptowaniem rzeczywistości. Seniorzy często nie mogą pogodzić się z tym, że nie są już tak sprawni jak kiedyś, że ich możliwości zarówno fizyczne, jak i intelektualne nie są już takie jak dawniej, wreszcie – że ich życie powoli dobiega końca. Nie potrafią w konstruktywny sposób pozbyć się emocji z tym związanych, dlatego niekiedy zachowują się w nieracjonalny i nieprzewidywalny sposób.

Jednym z trudniejszych zadań opiekuna jest to, by w tego typu sytuacjach potrafić seniora opanować i być w stanie sobie z nim poradzić. Agresja podopiecznego może wynikać również z czynników zewnętrznych, być reakcją na zachowania innych osób, sygnałem, że nie czuje się on w swoim otoczeniu zbyt komfortowo, że w swojej opinii nie jest przez innych wystarczająco poważany i dobrze traktowany. Niedopuszczalne jest na przykład podchodzenie do seniora jak do dziecka, poprawianie go na każdym kroku, ciągłe robienie testów jego pamięci.

Sposoby radzenia sobie z agresją u seniora

Agresja u seniora może się przejawiać na różne, bardziej lub mniej bezpośrednie, sposoby. Jeżeli dostrzeżemy tego typu zachowania u swojego podopiecznego, w pierwszej kolejności należałoby je zdiagnozować u lekarza. Przydatne będzie zrobienie dokłądnych badań, by przekonać się, czy na pewno agresja nie wynika z poważnych kłopotów zdrowotnych. Jak natomiast postępować na co dzień z agresywnym seniorem? Przede wszystkim należy do niego podchodzić z szacunkiem i w żadnym wypadku nie traktować go z góry. Powinniśmy przemawiać do niego cichym, lecz zdecydowanym głosem, uważać, by się nie unosić i samemu nie przejawiać zachowań agresywnych. Warto także podbudowywać seniora, czasem go pochwalić, podkreślać jego mocne strony, przypominać mu pozytywne zdarzenia w jego życiu. Samoocena osób starszych często jest dość niska, a w ten sposób uda nam się ją choć trochę podnieść, co przełoży się na lepszy nastrój naszego podopiecznego i poprawę jego interakcji z otoczeniem.