Osoby starsze są znacznie bardziej narażone na różnego rodzaju choroby i urazy niż ludzie młodzi. W podeszłym wieku nie trudno o złamania, kłopotliwe schorzenia oraz inne problemy, a na dodatek bardzo często są one poważne w skutkach. Nie w każdym przypadku wystarcza leczenie środkami aptecznymi, zmiana stylu życia lub ćwiczenia, czasem konieczna jest interwencja chirurga.

Jedną z operacji, którą bardzo często wykonuje się w przypadku osób starszych, jest wszczepienie endoprotezy stawu biodrowego. Zabieg taki, najprościej mówiąc, polega na wymianie uszkodzonego stawu biodrowego na sztuczny, co ma na celu przywrócenie sprawności fizycznej danej osobie.

Przyczyną wykonywania endoprotezoplastyki jest zwykle koksartroza, czyli choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego. Może ona powstawać z pierwotnych zmian w organizmie, których źródło ciężko określić lub też być następstwem różnego rodzaju urazów i schorzeń. Zdecydowanie najczęściej powodem zwyrodnienia stawu biodrowego są właśnie te wtórne czynniki i z tego powodu problem dotyczy głównie osób w podeszłym wieku. To właśnie one znacznie bardziej narażone są na różnego rodzaju choroby i urazy wynikające z ich obecności. Wraz z wiekiem pojawiają się dolegliwości reumatologiczne, endokrynologiczne i metaboliczne, których pośrednim skutkiem może być właśnie zwyrodnienie stawu.

Wszczepienie endoprotezy – jak wygląda operacja i powrót do zdrowia?

Konieczność przeprowadzenia endoprotezoplastyki stwierdzić może jedynie specjalista. Objawami, z którymi warto się do niego zgłosić, jest ból w okolicy stawu biodrowego, który z czasem nasila się tak bardzo, że skutecznie ogranicza sprawność chorej osoby. W ostateczności zwyrodnienie stawu biodrowego prowadzi do niepełnosprawności, dlatego należy odpowiednio wcześnie reagować.

Przed wykonaniem operacji wymiany stawu biodrowego lekarz musi przeprowadzić dokładne badania, które pozwolą stwierdzić który rodzaj endoprotezy sprawdzi się w danym przypadku. Na rynku jest ich bardzo wiele, a poszczególne modele będą odpowiednie w określonych sytuacjach. Endoprotezy wykonane mogą być z różnych materiałów, jednak ich budowa dokładnie odzwierciedla anatomiczną konstrukcję stawu biodrowego, dzięki czemu mogą one idealnie spełniać swoje funkcje oraz pomóc danej osobie odzyskać sprawność i pozbyć się uporczywego bólu.

W czasie pomiędzy zakwalifikowaniem do operacji, a samą operacją, nie jest konieczne stosowanie się do żadnych szczególnych zaleceń. Osoba skierowana na endoprotezoplastykę może przyjmować odpowiednie leki przeciwzapalne lub inne środki zalecone przez specjalistę, które pomogą jej poradzić sobie z uporczywym bólem towarzyszącym zwyrodnieniu stawu biodrowego. Bezpośrednio przed operacją pacjent często dostaje premedykację, czyli środek mający złagodzić stres i pomóc się rozluźnić. Jest to potrzebne tym bardziej, że zwykle wymianę stawu biodrowego wykonuje się w znieczuleniu miejscowym, czyli w jej czasie pacjent pozostaje świadomy. Możliwe jest oczywiście znieczulenie ogólnie, jednak nie zawsze stan zdrowia pozwala na jego zastosowanie – problem ten może dotyczyć szczególnie osób w podeszłym wieku borykających się z różnymi dolegliwościami.

Po operacji pacjent zwykle zostaje poddany hospitalizacji, która zależnie od jego stanu potrwać może od 3 do 10 dni. W tym czasie podaje się leki przeciwbólowe oraz antybiotyki, a w ranie często umieszczony jest dren odprowadzający płyny. Przez kilka tygodni po zabiegu stosowana jest profilaktyka przeciwzakrzepowa oraz działania mające na celu przywrócenie sprawności.

Opieka nad osobą starszą z endoprotezą stawu biodrowego

Powrót do pełnej sprawności po zabiegu endoprotezoplastyki może w zależności od danego przypadku trwać do kilku miesięcy. Przez cały ten czas dana osoba musi pozostawać pod opieką poradni ortopedycznej oraz zgłaszać się na kontrole w wyznaczonych terminach. Najważniejsze jednak jest stosowanie się do odpowiednich zaleceń podczas wykonywania codziennych czynności. W przypadku osób starszych zdecydowanie niezbędna będzie pomoc, ponieważ zbytnie przeciążanie nowego stawu biodrowego może doprowadzić do poważnych powikłań. Na ich wystąpienie osoba po operacji najbardziej narażona jest w pierwszych 12 tygodniach, dlatego w tym okresie zalecana jest szczególna ostrożność. Jednym z najpoważniejszych problemów jest ryzyko zwichnięcia stawu. Aby mu zapobiec, należy stosować się do pewnych zasad.

W szczególności w okresie rehabilitacji niewskazane jest wykonywanie nagłych, gwałtownych ruchów, ruchów rotacyjnych, schylania się, podnoszenia ciężkich przedmiotów, wykonywania ciężkich prac oraz zginania nogi do kąta prostego z biodrem. Zalecane są natomiast nieprzeciążające spacery po płaskiej powierzchni oraz ćwiczenia, które nie obciążą stawu biodrowego.

Opiekując się osobą po operacji wszczepienia endoprotezy należy stosować się do określonych zaleceń:

  • nie wolno moczyć opatrunku założonego po operacji – wykluczone są kąpiele w wannie;
  • wyręczać daną osobę w czynnościach wymagających schylania lub gwałtownych ruchów;
  • zapewniać pomoc we wstawaniu i siadaniu, zapobiegać przenoszeniu ciężaru ciała na zoperowaną nogę, stosować odpowiednie siedzisko – w pozycji siedzącej zoperowana noga powinna być wysunięta do przodu;
  • zapewnić pomoc w czynnościach higienicznych;
  • zapewnić odpowiednią pozycję do spania – osoba po operacji powinna spać na plecach, z klinem między nogami (zapobiegającym krzyżowanie nóg), zoperowana noga powinna być zabezpieczona przed rotacją;
  • w samochodzie zoperowana osoba powinna mieć jak najwięcej przestrzeni, fotel powinien być odsunięty do tyłu i odchylony;
  • należy zapewnić pomoc w chodzeniu, zapewnić kule, nie dopuszczać do upadków;
  • zapewnić odpowiednie obuwie na płaskiej podeszwie;
  • wyręczać daną osobę w czynnościach wymagających schylania – zabronione jest samodzielne obcinanie paznokci u stóp lub sznurowanie butów.

Okres rehabilitacji po operacji dobiega końca po około 3 miesiącach, co powinno zostać potwierdzone przez specjalistę. Aby zachować endoprotezę w dobrym stanie, należy pilnować odpowiedniej masy ciała, zapobiegać upadkom, wykluczyć ciężką pracę oraz dźwiganie cięższych przedmiotów, a także ograniczyć uprawianie wymagającego sportu. Trwałość protezy zależy od stosowania się do przedstawionych zaleceń, jednak zwykle jej wymiana konieczna jest po około 15-20 latach.