Komunikacja jest podstawą interakcji międzyludzkich. Dzięki niej tworzą się więzi emocjonalne i powstaje nić porozumienia między dwoma osobami. Możliwość swobodnego komunikowania się z innymi osobami jest bardzo ważna, ponieważ można w ten sposób przekazać ważne informacje, przedstawić swoje potrzeby lub dowiedzieć się czego potrzebuje druga osoba. Na komunikowanie się składają się oczywiście nie tylko przekazy werbalne, lecz także mowa ciała, dlatego zawsze warto brać pod uwagę obie formy wymiany informacji.

Możliwość komunikacji jest bardzo ważna szczególnie w przypadku, gdy opiekujemy się starszą osobą. Uzyskiwanie lub przekazywanie informacji będzie w tym przypadku wręcz konieczne, ponieważ pomiędzy opiekunem, a podopiecznym niezbędny jest stały kontakt. Wiele kwestii uzgadniać trzeba razem, a ponadto bardzo ważna jest także możliwość zgłoszenia przez seniora własnych potrzeb lub problemów. Czynności takie, jak podawanie posiłków i lekarstw, ustalanie planu dnia lub dbanie o higienę wymagają przynajmniej poinformowania danej osoby o zamiarach opiekuna.

Przeszkody w komunikacji z osobą w podeszłym wieku

Komunikowanie się z osobą starszą może być często nieco trudniejsze, niż rozmowa z osobą młodą. Dlaczego tak się dzieje? Otóż w podeszłym wieku pojawia się zwykle wiele dolegliwości, które mogą skutecznie utrudniać proces przekazywanie informacji. W wyniku różnego rodzaju chorób seniorzy mogą często niewyraźnie mówić lub źle dobierać słowa. W wielu przypadkach można mieć do czynienia z osobami, które nie są już tak sprawne umysłowo jak dawniej, w związku z czym zdarza im się zapominać pewne fakty lub mylić je między sobą. Starsza osoba może często powtarzać to, co powiedziała chwilę wcześniej lub odpowiadać na zadane pytania zupełnie nielogicznie.

Dość uciążliwe mogą okazać się także pojawiające się często w podeszłym wieku problemy ze słuchem. Mogą one wynikać z choroby lub być naturalnym następstwem procesu starzenia się, jednak bez względu na przyczynę, zawsze są one kłopotliwe dla obu stron. Starsza osoba nie słyszy w takim przypadku tego, co opiekun chce jej przekazać, więc nie może też sensownie odpowiedzieć.

Poza problemami związanymi z komunikacją werbalną, równie kłopotliwe mogą być także kwestie dotyczące mowy ciała. Wraz z upływem lat pojawia się coraz więcej dolegliwości, a organizm słabnie, w związku z czym ciało nie może zachowywać się już w taki sam sposób, jak jeszcze kilka lat wcześniej. Starsze osoby często mają problem z wyrażeniem emocji mimiką twarzy, więc innym osobom ciężko będzie odczytać ich nastrój. Osłabienie mięśni sprawia, że coraz trudniejsza staje się gestykulacja, przez co mowa ciała nie jest już tak prosta do odczytania.

Jak poprawnie komunikować się z osobą starszą?

W czasie komunikacji z seniorem warto pamiętać, aby dostosować sposób mówienia lub mowę ciała do jego możliwości. Osoby starsze często bywają schorowane i osłabione, a brak szans na swobodną rozmowę dodatkowo wprawia je w zły nastrój. Aby zapewnić seniorowi komfort oraz jak najlepiej o niego zadbać, należy dołożyć wszelkich starać, by komunikowanie się nie było źródłem stresu i nie sprawiało podopiecznemu dodatkowych trudności.

Podczas komunikacji należy przede wszystkim zapewnić komfortowe warunki i zadbać o to, by nie występowały żadne przeszkody ograniczające odbiór informacji. W otoczeniu powinno być cicho, więc warto zrezygnować z włączonego telewizora lub radia, a także ograniczyć wszelkie inne hałasy. Atmosfera powinna być swobodna, pozbawiona stresu, tak by starsza osoba czuła się przy nas bezpiecznie. Komunikowanie się powinno odbywać się w spokoju, a seniorowi należy okazać należyty szacunek i zrozumienie. Nie wolno go pospieszać, nalegać na rozmowę lub zawstydzać. Bardzo ważna jest w tym przypadku wyrozumiałość oraz empatia.

W czasie rozmowy należy mówić wyraźnie, spokojnym tonem i z odpowiednią głośnością. Jeśli starsza osoba niedosłyszy, należy mówić nieco głośniej, jednak unikać wrażenia, że krzyczymy lub jesteśmy zdenerwowani. Bardzo ważna będzie w tym przypadku odpowiednia mimika twarzy. Dodatkowo, warto mieć na uwadze konkretne uwarunkowania i jeśli na przykład dana osoba lepiej słyszy na jedno ucho, należy rozmowę rozpoczynać właśnie z jego strony. Gdy natomiast słuch jest całkowicie niesprawny, do komunikowania się wykorzystać można kartki papieru i na nich pisać pytania – ważne, by robić to wyraźnie i odpowiednio dostosować wielkość liter.

Sposób rozmowy powinien być dostosowany do starszej osoby. Warto mówić krótkimi zdaniami i używać odpowiedniego słownictwa, które będzie zrozumiałe. Jeśli będzie taka potrzeba, należy powtarzać niektóre zdania lub słowa, obserwując przy tym podopiecznego i monitorować czy dobrze nas rozumie. W komunikacji ze starszą osobą nie wolno robić nic na siłę. Zawsze należy dać takiej osobie czas na przemyślenie odpowiedzi i nie okazywać podenerwowania, gdy będzie ona miała trudności z przypomnieniem sobie niektórych faktów. Cierpliwość oraz zrozumienie to klucz do poprawnej komunikacji ze starszą osobą.