Każdy człowiek do życia i sprawnego w nim funkcjonowania, oprócz zapewnienia odpowiednich warunków materialnych, potrzebuje spełnienia potrzeb wyższego rzędu – tak zwanych potrzeb psychospołecznych. Oprócz dachu nad głową, pożywienia i przyodziania, potrzebujemy czuć się akceptowanymi i docenianymi przez otoczenie. Taką samą potrzebę odczuwa człowiek starszy, o czym kilka słów niżej.
Według wniosków psychologów zajmujących się tą tematyką, potrzeby psychospołeczne osób starszych w dużej mierze pokrywają się z potrzebami osób z innych grup wiekowych. Przy ich analizie należy oczywiście wziąć pod uwagę pewne dodatkowe czynniki, takie jak np. stan zdrowia, czy też kondycja psychiczna. Nie zmienia to jednak faktu, iż w przypadku seniorów potrzeby psychofizyczne są równie ważne, a może nawet ważniejsze niż potrzeby materialne.
Amerykański gerontolog – Clark Tibbitts stworzył chyba najbardziej trafną klasyfikację psychospołecznych potrzeb seniorów. Mieści się ona w dziesięciu punktach:
- potrzeba wykonywania społecznie użytecznych działań
- potrzeba uznania za część społeczeństwa, społeczności i grupy oraz odgrywania w nich określonej roli
- potrzeba wypełnienia zwiększonej ilości czasu wolnego w satysfakcjonujący sposób
- potrzeba utrzymywania normalnych stosunków towarzyskich
- potrzeba uznania jako jednostki ludzkiej
- potrzeba stwarzania okazji i sposobności dla autoekspresji
- potrzeba odpowiedniej stymulacji psychicznej i umysłowej
- potrzeba ochrony zdrowia i dostępu do opieki zdrowotnej
- potrzeba odpowiednio ustalonego trybu życia i utrzymania stosunków z rodziną
- potrzeba duchowej satysfakcji
Potrzeby te zajmują różne miejsca w hierarchii każdego seniora, niemniej jednak niezaspokojenie ich grozi u wszystkich podobnymi skutkami, do których należą: poczucie bezsensowności, niepokój, bezsenność, chwiejność emocjonalna, agresja, a nawet: depresja i choroby psychiczne.
O tym, w jaki sposób możemy zadbać o to by, w podstawowym choć stopniu, zostały one zaspokojone, a tym samym poprawić jakość życia podopiecznego, przeczytać będzie można w kolejnych częściach, do lektury których zapraszamy już wkrótce.