Znani Niemcy - wiedza o Niemczech w ProSenior

Jan Sebastian Bach (1685-1750)

Jan Sebastian Bach to z pewnością jedna z najwybitniejszych postaci epoki baroku. Ten wyjątkowy kompozytor przez większość swojego życia był związany z Lipskiem. Pochodził on z wielodzietnej rodziny – miał siedmioro rodzeństwa, jego ojcem był Johann Ambrosius Bach. Jan Sebastian w wieku dziesięciu lat został sierotą, co z pewnością ma odzwierciedlenie w jego twórczości. Miał on niezwykłą łatwość łączenia różnych stylów muzycznych. Mimo że był niewątpliwie bardzo utalentowany, to jego twórczość doceniono dopiero po śmierci, m.in. za sprawą niemieckiego artysty Feliksa Mendelssohna-Bartholdy’ego, który w 1829 roku przypomniał „Pasję według św. Mateusza” napisaną przez Bacha. Wśród arcydzieł można jeszcze wymienić utwory: „Pasja według św. Jana”, „Klavier Klavier-Übung” czy chociażby „Das Wohltemperierte”.

Przyszły słynny kompozytor urodził się w Eisenach 21 marca 1685 roku. O tym, jak wielkim był on człowiekiem może świadczyć fakt, że data jego narodzin i data jego śmierci to również ramy początku i końca epoki baroku w muzyce. Bach pochodził z muzycznej rodziny, nic więc dziwnego że od najmłodszych lat kształcił się w tym kierunku. We wczesnym dzieciństwie pobierał nauki gry na organach oraz skrzypcach. Śpiewał też w lokalnym chórze, ale nie trwało to długo ze względu na to, że szybko nastąpiła u niego mutacja. Po śmierci rodziców przechodzi pod opiekę brata, który pokazuje mu świat klawesynu i zapoznaje z arkanami tworzenia kompozycji. Młody Jan fascynuje się nowszymi i starszymi dziełami kompozytorów. Uważnie śledzi ich poczynania, starając się jak najwięcej wynieść dla siebie. Poza bogatym doświadczeniem muzycznym artysta odbiera także bardzo dobre wykształcenie ogólne. Jest więc obyty z wieloma aspektami życia. Wiadomo, że artysta bardzo lubił jeździć do Hamburga, gdzie mógł na żywo posłuchać sławnych niemieckich organistów. W wieku lat 18 kompozytor postanawia rozpocząć samodzielne życie i znajduję pracę jako organista. Nie zabawia w niej jednak długo, bowiem zostaje mu zarzucone, iż jego muzyka jest nieprzyzwoita. W międzyczasie poślubia swoja kuzynkę Marię Barbarę. Jego los się odmienia, gdy w roku 1708 przenosi się na dwór książęcy w Weimarze. Daje mu to szersze pole do popisu i może wykazać się swoim niezwykłym wyczuciem muzycznym. Był to czas wypełniony tworzeniem wielu utworów organowych, wśród których znalazła się m.in. „Passacaglia i fugia c-moll” oraz pierwsze części Orgelbüchlein. Jest to też niewątpliwie czas wielkiego awansu społecznego.

Jednakże ta dobra passa nie trwa długo. W roku 1717 Bach opuszcza dwór, gdyż nie udało mu się uzyskać tytułu nadwornego kompozytora. Mimo to wyszedł na prostą. Pod swoje skrzydła bierze go książę Leopold z Köthen. Bach zostaje u niego kapelmistrzem. Pomimo tragedii w 1720 roku kiedy umiera jego żona, okres ten kompozytor może uznać za udany. Spełniał się zawodowo, wiele komponował. Żył dość dostatnio. Rok później Bach żeni się ponownie tym razem z Anną Magdaleną Wilcken, która urodziła mu trzynaścioro dzieci, lecz wieku dorosłego dożyło tylko sześcioro. W 1722 roku kompozytor obejmuje stanowisko organisty w kościele św. Tomasza w Lipsku. Ponadto Jan Sebastian pełni funkcje kantora w Szkole św. Tomasza i naucza muzyki, łaciny i teologii. Do tego musiał spełniać obowiązki dyrygenta chóru i orkiestry oraz kompozytora religijnej muzyki. Te lata nie należą do łatwych. Artysta zmaga się z wieloma obowiązkami aby zapewnić utrzymanie rodzinie. Ponadto przez cały niemal czas musi znosić nieprzychylność pracodawców. Na domiar złego zaczyna chorować i pod koniec swojego życia traci wzrok. Umiera w wieku 65 lat dnia 28 lipca 1750 roku. Zostaje pochowany w prezbiterium Kościoła św. Tomasza w Lipsku. Jego dorobek stanowią utwory na orkiestrę (np. „Koncerty brandenburskie”), dzieła organowe, koncerty na dwoje skrzypiec, uwertury, muzyka na instrumenty klawiszowe oraz na skrzypce, wiolonczelę, flet i klawesyn.

Ludwig van Beethoven (1770-1827)

Kompozytor urodził się w 1770 roku w Bonn jako syn Johanna i Marii Magdaleny z domu Laym. Miał sześcioro rodzeństwa, aczkolwiek tylko troje z nich dożyło dorosłości. Ludwig od samego początku zaskakiwał niezwykłym talentem muzycznym. Jego dzieciństwo nie było jednak szczęśliwe i udane. Jego ojciec był porywczy i ze skłonnością do nadużywania alkoholu. Kładł co prawda duży nacisk na wykształcenie, głownie muzyczne, ale nie potrafił okazywać uznania i miłości.

Twórca dał się poznać jako niezwykły pianista już w wieku 7 lat, kiedy to dał publicznie swój pierwszy koncert. W 1785 roku, Beethoven poznał Franza Gerharda Wegelera, który został jego przyjacielem. Dzięki jego wpływom Beethoven zdobył posadę nauczyciela muzyki u państwa von Breuning. Był to niewątpliwy awans społeczny do rangi arystokracji. Kiedy twórca miał lat 17, wyjechał do Wiednia. Wielu przepowiadało mu wielką i obiecującą karierę. Jednakże bardzo szybko powrócił do kraju, bowiem jego matka ciężko zachorowała i po niedługim czasie zmarła. Kompozytor musiał przejąć obowiązki rodzinne, gdyż ojciec całkowicie pogrążył się w nałogu. Cała rodzina Beethovenów przeżywała kryzys. Mimo wielu obowiązków i problemów finansowych młody twórca nie załamał się i ciągle marzył o karierze muzycznej. Kiedy tylko nadarzyła się okazja, wyruszył ponownie do Wiednia. Bardzo szybko zyskał tam uznanie, tworzył wiele oryginalnych kompozycji, niektórzy uznawali, że nawet aż za bardzo oryginalnych. Poprawiła się jego sytuacja finansowa, bowiem zyskał poparcie mecenasów sztuki. W międzyczasie nadeszła śmierć ojca. Twórca ściągnął więc do kraju braci i osiedli oni w Wiedniu na stałe. W 1800 r. po raz pierwszy zaprezentował I symfonię, która została entuzjastycznie przyjęta.

Dobra passa kompozytora nie trwała jednak długo – w bardzo młodym wieku 25 lat zaczął on tracić słuch. Z biegiem czasu choroba postępowała i nie dało się tego powstrzymać. Ludwig początkowo był zdruzgotany wiadomością, bardzo poważnie myślał o samobójstwie. Na szczęście jednak miłość do sztuki okazała się silniejsza. Przez pewien czas występował jeszcze przed publicznością, ale kiedy zupełnie stracił słuch, musiał się zadowolić tylko komponowaniem. Mimo oczywistego dramatu, młodemu twórcy udało się stworzyć dzieło wybitne - II symfonię D-dur op. 36. Artysta, mimo że nie występował, nie popadł w zapomnienie, a nawet wręcz przeciwnie. Publiczność kochała go coraz bardziej, a sam twórca podłożył podwaliny pod nową epokę w muzyce. Następnym przełomowym dziełem było napisanie III symfonii Es-dur op. 55. Ponadto zostały skomponowane cztery symfonie, cztery koncerty, pięć kwartetów, a także tria, sonaty i uwertury. Na kompozytora spadło jeszcze jedno nieszczęścia, a mianowicie śmierć brata. Beethoven wówczas musiał zaopiekować się jego synem Karlem. Trzeba jednak przyznać, że obowiązek rodzica przysporzył mu sporo kłopotów. W tamtym okresie praktycznie nie tworzył nowych dzieł, poza Wielką Sonatą B-dur op. 106 „Hammerklavier”. Za jego zasługi powołano go na członka szwedzkiej Akademii Nauk, a król Ludwik XVIII uhonorował go złotym medalem za „Mszę uroczystą”.

Ostanie lata życia artysta spędził w męczarniach, trawiony przez wiele chorób. Pozostawił po sobie znamienity dorobek, który jest ceniony po dziś dzień. Twórca wyprowadził świat muzyki z ery klasycyzmu do romantyzmu. Za jego sprawą na znaczeniu zyskały utwory instrumentalne. Okres twórczości Ludwiga można podzielić na 3 etapy. Pierwszy nosi miano klasycznego: od 1800 roku, widać w nim wpływy twórczości Mozarta i Haydna. Drugi okres nazywany jest heroicznym, trwał do roku 1815. Tworzone są wtedy dzieła opiewające bohaterstwo, wolę walki, odwagę, dążenie do celu. Ostatni etap to romantyzm, kiedy to twórca komponuje najbardziej osobiste dzieła. Ludwig van Beethoven zmarł w 1827 roku w wieku 57 lat. Pochowano go z wielkimi honorami na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu.

Karl Benz (1844-1929)

Karl Benz urodził się 25 listopada 1844 w Mühlburgu. W młodości interesował się głównie naukami przyrodniczymi. Następnie wybrał się na politechnikę w Karlsruhe, po skończeniu której w 1864 roku uzyskał tytuł inżyniera mechanika. Tam odkrył dziedziny nauki, które stały się jego życiową pasją i utwierdziły go w przekonaniu, że wybrał odpowiednią drogę. W 1872 poślubił Bertę Ringer.

Po siedemnastu latach badań stworzył silnik dwusuwowy, a potem czterosuwowy. Karl Benz jest także autorem świec, skrzyni biegów, sprzęgła, gaźnika oraz chłodnicy. Pierwszy „automobil” zbudował w 1885 - był to pojazd trzykołowy z elektrycznym zapłonem i silnikiem spalinowym. Wynalazek nie zyskał jednak uznania społeczeństwa. To jednak nie zraziło twórcy, który dalej pracował nad ulepszaniem szczegółów swojego pojazdu. Jego żona pomogła mu w tym projekcie i prezentowała opinii publicznej samochód, próbując przełamać jej niechęć i opór przed nieznanym wynalazkiem. Co ciekawe, Berta została pierwszą osobą, która pokonała autem dystans większy niż 100 km. W wieku trzydziestu dziewięciu lat Benz założył spółkę „Benz & Cie. Rheinische Gasmotorenfabrik Mannheim”. Do jej zadań należała produkcja silników spalinowych, po pewnym czasie przekształcono ją w „Daimler-Benz AG”. Karl Benz zmarł w 1929 roku w Ladenburgu.

Gottlieb Daimler (1834-1900)

Gottlieb Daimler urodził się 17 marca 1834 w Schorndorf. Jego ojciec Johannes Däumler pracował jako mistrz piekarski w Schorndorfie w Wirtembergii. Daimler po skończeniu szkoły miejskiej rozpoczyna naukę w zawodzie rusznikarza, którą kończy egzaminem czeladniczym. Następnie podejmuje pracę w fabryce maszyn. Te kilka lat utwierdzają go, iż dobrze wybrał zawód. Konstruktor pragnie zdobywać dalszą wiedzę z tego zakresu. Zaczyna zatem studia na Politechnice w Stuttgarcie. W czasie studiów wiele podróżował i poznawał nowinki ze świata techniki i nauki.

W 1862 podjął pracę jako konstruktor w fabryce wyrobów metalowych. Natomiast pracując w Reutlingen, poznaje Wilhelma Maybacha. W 1872 Daimlerowi zostało powierzone przez Nikolausa Otto kierownictwo wydziału produkcji w fabryce Gasmotorenfabrik Deutz. W 1882 Daimler założył własny warsztat w Cannstatt – jego celem było stworzenie małego silnika benzynowego o odpowiednio dużej mocy. Po stosunkowo niedługim czasie, pracując razem z Maybachem, mieli gotowy czterosuwowy silnik jednocylindrowy, jako paliwo zastosowali benzynę. Jednak na tym nie poprzestali. W roku 1885 stworzyli jeden z pierwszych na świecie motocykli. Był to niemały wyczyn, który zrewolucjonizował ówczesne czasy. W tym samym roku Gottlieb Daimler uzyskuje patent na swój silnik. W 1887 roku zakłada fabrykę produkującą silniki spalinowe i pojazdy mechaniczne. Natomiast 1892 roku razem z przyjacielem konstruuje dwucylindrowy silnik rzędowy. Natomiast w roku 1899 opracowana zostaje konstrukcja samochodu wyścigowego o nazwie Mercedes, który do dziś jest kultową marką. Gottlieb Daimler umiera 6 marca 1900.

Rudolf Diesel (1858-1913)

Rudolf Diesel urodził się w 1858 roku w Paryżu. Miał dwoje rodzeństwa. Jego ojciec Theodor był introligatorem, a matka Elise Strobel zajmowała się tworzeniem galanterii skórzanej. Kiedy doszło do wojny francusko-pruskiej, rodzina musiała opuścić Paryż. Wyjechali do Londynu, ale Rudolf został wysłany do swojej ciotki Barbary Barnickel w Augsburgu. Od najmłodszych lat wykazywał zainteresowania co do budowy i konstrukcji maszyn. Pragnął być inżynierem. Rozpoczął zatem studia na Politechnice Monachijskiej. Ukończył ją z najlepszym wynikiem w historii. Podczas zdobywania wykształcenia pracował też w Winterthur w Fabryce Silników Sulzera. Po ukończeniu nauki rozpoczął pracę przy konstrukcji chłodziarek i sztucznego lodu, po roku został tam dyrektorem. W 1883 roku wziął ślub z Martą Flasche, z którą miał później trójkę dzieci. Prototyp silnika wysokoprężnego (zapłon następuje samoczynnie) pokazał po raz pierwszy w 1892 roku. Wersja w pełni gotowa powstała w 1897 roku. Diesel przez długi czas pracował nad stworzeniem paliwa, które będzie wytwarzane z roślin. W roku 1900 przedstawił wprawdzie projekt silnika napędzanego olejem z orzeszków ziemnych, jednak w 1913 twórca zmarł i nie miał szans na wprowadzenie ich na rynek. Było to bardzo na rękę producentom ropy naftowej. Podejrzewa się, że śmierć konstruktora mogła być zabójstwem, aby pozbyć się konkurencji. Bierze się też pod uwagę samobójstwo. Pierwszym samochodem, w którym zainstalowano silnik Diesla, był Mercedes Benz 260D. Stało się to w 1936 roku. Do dziś silniki Diesla są wykorzystywane równie często co silniki benzynowe.

Albrecht Dürer (1471-1528)

Niemiecki malarz i artysta urodzony w 1471 roku w Norymberdze w epoce renesansu. Pochodził z niewątpliwie licznej rodziny. Jego rodzice Albrecht i Barbara Dürer mieli ośmioro dzieci. Albrecht był przygotowywany do wykonywania zawodu złotnika. Jego ojciec wykonywał ten sam fach i myślał, że syn pójdzie w jego ślady. Ponadto ojciec przekazywał podopiecznemu swoją wiedzę i zamiłowanie w dziedzinie sztuki, której sam uczył się od artystów niderlandzkich. Zadbano także, aby Durer miał pojęcie o rycie, co w późniejszych czasach zaowocuje w jego twórczości. Albrecht wybrał drogę kultury i sztuki. Już we wczesnej młodości dał się poznać jako obiecujący twórca. W roku 1485 stworzył ciekawe dzieło pt. „Madonna z dwoma aniołami”. W tym samym roku pod swoje skrzydła wziął go malarz Michael Wolgemut. Dürer szkolił się pod jego okiem do roku 1490. Następnie malarz na kilka lat porzucił sztukę i wyruszył w podróż przez Górną Nadrenię. W 1494 roku powrócił do rodzinnego miasta, gdzie poślubił lokalną piękność Agnes Frey. W tamtym okresie tworzył głównie pejzaże. Inspiracją dla niego była Norymberga, obfitująca w wiele urokliwych i klimatycznych zakątków.

W późniejszych latach zapragnął znowu zwiedzać świat i zaczerpnąć inspiracji z innych kultur. Wyjechał więc do Wenecji, gdzie przebywał do roku 1495. Po powrocie do kraju zajmuje się malarstwem portretów i autoportretów. Nauka rytu przydaje się Albrechtowi przy tworzeniu drzeworytów i rycin do książek. Przywiązuje on do nich dużą uwagę i wykonuje je z niezwykła precyzją i starannością - budząc przy tym coraz większe uznanie. Na uwagę zasługują też jego dzieła o tematyce sakralnej. Chodzi tutaj przede wszystkim o dzieła „Chrystus na krzyżu” pochodzący z 1500 roku oraz elementy ołtarza w Dreźnie, przedstawiające Marię z dzieciątkiem oraz scenę ukrzyżowania Jezusa. W 1505 roku malarz wyrusza w kolejną podróż do Wenecji. Wzbogaca się o kolejne doświadczenia i udoskonala swój kunszt. Poprawia wiele detali, uczy się nowych rzeczy. Pogłębia wiedzę z zakresu potęgi koloru i gry światła. Po niedługim czasie zyskuje bardzo duże uznanie. Zostaje mu zlecone namalowanie obrazu dla weneckiego Kościoła św. Bartłomieja, Albrecht tworzy więc dzieło Matki Boskiej Różańcowej. Jego twórczość tak się tam spodobała, że złożono mu bardzo korzystną propozycję, a mianowicie aby został w mieście i tworzył na jego potrzeby. Malarz jednak odmawia i powraca do domu.

Na uwagę zasługują dwa obrazy artysty. Jeden przedstawiający Ewę, a drugi Adama w raju. Są one na tyle nowatorskie, iż wiele osób uważa, że za ich pomocą Dürer stworzył niemal nieśmiertelny kanon piękna kobiety i mężczyzny. Innym bardzo znanym obrazem w twórczości artysty jest dzieło „Wniebowzięcie NMP”, które można podziwiać w kościele Dominikanów we Frankfurcie nad Menem. Albrecht tworzył także obrazy cesarskie dla Norymbergi. Do najwybitniejszych dzieł mistrza grafiki należą trzy ksylografy. Są to: „Mała Pasja” zawierająca 37 rycin (1509-1510), „Duża Pasja” składająca się z 11 rycin (1510) oraz zbudowany z 20 rycin „Żywot Marii”. Artysta ma bardzo duży wkład w rozwój sztuki drzeworytu oraz jest autorem tworzenia dzieł w miedzi za pomocą igły. Arcydziełem są stworzone w latach 1513-14 miedzioryty: „Rycerz, śmierć i diabeł”, „Św. Hieronim w celi”, a także „Melancholia I”. Interpretuje się je jako alegorię trzech postaw na chrześcijańskiej drodze cnoty. Po roku 1515 Dürer wzbogaca swoją twórczość o technikę akwaforty. W latach 1523-28 ukazały się traktaty Dürera: „Nauka o mierzeniu” i „Cztery księgi o proporcjach”. Były one wynikiem jego długoletnich studiów i służyły jako podstawa nauki malarstwa. Artysta żył w czasach, kiedy dokonywały się wielkie przemiany religijne i społeczne w Europie. Albrecht również się w nie angażował. Jego podróże do Wenecji zaowocowały tym, że wprowadził model sztuki renesansowej do jeszcze średniowiecznej, jaka panowała w Niemczech. Jak widać, malarz ma duży wkład w rozwój nowych technik plastycznych, które chętnie były kopiowane przez innych twórców. Dürer zmarł w swoim rodzinnym mieście w roku 1528.

Erich Fromm (1900-1980)

Erich Fromm urodził się we Frankfurcie nad Menem dnia 23 marca 1900. Erich był wychowany w żydowskiej rodzinie, bardzo religijnej. Obrazy ze Starego Testamentu wyryły się przyszłemu filozofowi głęboko w pamięć i ukształtowały jego światopogląd. Ponadto jako świadek I wojny światowej i przesiąknięty nastrojami szowinistycznymi i antysemickimi, które narastały w Niemczech, żywo zainteresował się psychologią, był ciekaw co kieruje ludźmi. Dlatego zaczął zgłębiać dzieła Marksa i Freuda. Studiował na wydziale filozofii Uniwersytetu Frankfurckiego, a także w Monachium, w Heidelbergu, gdzie otrzymał tytuł doktora nauk filozoficznych oraz w Berlinie, gdzie rozpoczął praktykę psychoanalityczną. Fromm był związany z tzw. szkołą francuską. Jednoczyła ona ludzi z lewicy społecznej. Prowadzono badania m.in. na temat, jak kapitalizm wpływa na kulturę i ludzką osobowość. Erich czynnie w nich uczestniczył, zwłaszcza że w latach 1929–1932 był wykładowcą w Instytucie Badań Społecznych istniejącym przy Uniwersytecie we Frankfurcie.

W 1932 roku na zaproszenie Chicagowskiego Instytutu Psychoanalitycznego Fromm wyjechał do Stanów Zjednoczonych, a kiedy dowiedział się o dojściu Hitlera do władzy, postanowił tam pozostać. Zaczął wykładać na Columbia University. W latach 1941–1942 Fromm pracował w Amerykańskim Instytucie Psychoanalitycznym założonym przez Karen Horney, a rok później współkierował Instytutem Psychoanalitycznym im. Williama A. White’a w Nowym Jorku. Natomiast w 1951 roku został profesorem psychologii Szkoły Medycznej przy Autonomicznym Uniwersytecie w Meksyku.

Erich Fromm interesował się buddyzmem zen, co pozwoliło mu na pogłębienie wiedzy z zakresu świadomości, podświadomości i na wykorzystanie tego w terapii psychoanalitycznej. Najbardziej znane dzieła w życiu filozofa to: „Rewolucja nadziei”, „Ucieczka od wolności”, oraz „Mieć czy być?”. Fromm poświęcił życie na znalezienie sposobu na powstrzymanie negatywnych zjawisk społecznych. Zmarł 18 marca 1980 roku w Muralto.

Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832)

Johann Wolfgang von Goethe to wybitna postać nie tylko na gruncie niemieckim, ale i światowym. Przyczynił się do znacznego rozwoju literatury, zarówno prozy jak i poezji. Nie każdy wie, że ma również niemałe zasługi jeśli chodzi o szeroko pojętą kulturę i sztukę. Jego nowatorskie spojrzenie na wiele aspektów humanizmu było później wykorzystywane przez inne wybitne postacie.

Autor urodził się 28 sierpnia 1749 roku we Frankfurcie nad Menem. Goethe pochodził z wykształconej i dość zamożnej rodziny. Jego ojciec był prawnikiem, ale jego światopogląd nie ograniczał się tylko do spraw związanych z jego zawodem. Zgłębiał arkana wielu dziedzin życia. Matka Catharina Elisabeth z domu Textor wyszła za ojca Johanna w wieku 17 lat i głównie zajmowała się domem. Dzieciństwo pisarza było spokojne. Rodzina kładła duży nacisk na naukę. Jednak młodego Johanna nie trzeba było do niej zmuszać. Sam z siebie interesował się wieloma rzeczami, jednak najbardziej fascynowała go literatura i malarstwo. Nieobcy był mu także teatr. Zamiłowanie w tym kierunku wyniósł zapewne z domu rodzinnego, albowiem często były tam wystawiane przedstawienia lalkowe. Autor bardzo szybko usamodzielnił się. We wczesnej młodości wielokrotnie przybywał do miasta i chłonął wszelkie jego atrakcje. Ciekawostką jest, że w wieku lat 15 wdał się w romans z kelnerką. Sprawa ta jednak nie zyskała rozgłosu, albowiem rodzina zadbała o to, by nie wybuchł skandal.

W roku 1765 Goethe wyrusza do Lipska, podporządkowuje się woli ojca i rozpoczyna studia prawnicze. Okres ten owocuje pogłębianiem wiedzy z zakresu literatury i historii, którymi autor żywo jest zainteresowany. Już wtedy zaczyna tworzyć swoje pierwsze dzieła. Niestety nie zachowały się one do naszych czasów. Autor prawdopodobnie nie był z nich zadowolony – sam je zniszczył. Goethe inspirował się głównie twórczością Wielanda i Klopstocka. Jego pasje nie kończyły się na literaturze, będąc na studiach rozpoczyna nauki drzeworytnictwa. Trzy lata później wraca w rodzinne strony, jednak nie wiadomo dokładnie co było tego przyczyną. Przypuszcza się, że mogło mieć to związek z pogarszającym się stanem zdrowia lub stało się tak za sprawą ojca, który miał wiele uwag do syna. Ten bowiem bardziej zajmował się literatura i sztuką niż przykładał do nauki na studiach.

W 1770 Goethe udaje się do Strasburga. Tam następuje jeden z przełomowych etapów w jego życiu. Na swojej drodze spotyka Herdera. Filozof ten zaraża go swoim systemem wartości i norm, co potem można zauważyć w dziełach i pracach Goethego. Chodzi tu głównie o mistycyzm i nawiązanie do aspektów ludowości. W mieście oprócz zacieśniania znajomości z filozofem, autor także podejmuje koleją próbę zdobycia wykształcenia prawniczego. Mimo że nie przywiązuje zbyt dużej wagi do tego zagadnienia, to w końcu otrzymuje od ojca licencję prawniczą. Powraca więc do Frankfurtu i tam stara się pracować w wyuczonym zawodzie. Jednakże jego radykalne i odmienne od ogólnie przyjętych poglądy sprawiają, iż długo nie wytrzymuje w środowisku palestry. Skłania się ku temu, co od zawsze zaprzątało jego umysł, czyli ku działalności artystycznej. Zatrudnia się w czasopiśmie literackim, ale przynosi to mizerne dochody i Johann zmuszony jest ponownie wrócić na drogę swojego wykształcenia. Zostaje więc referendarzem Sądu Najwyższego Rzeszy. Poprawia się jego sytuacja materialna, ale pisarz z pewnością nie jest szczęśliwy i ciągle zgłębia swoje zainteresowania. Co ciekawe, w tamtym okresie spotyka na swojej drodze Charolottę Buff i Kestnera. Para ta stała się pierwowzorem postaci uwiecznionych w „Cierpieniach młodego Wertera”. W 1775 r. Goethe został zaproszony przed oblicze Karola Augusta - księcia Saksonii. Zyskuje uznanie władcy i obejmuje stanowisko tajnego radcy. W 1786 roku autor udaje się do Rzymu, gdzie spędza dwa lata. Podróż ta z pewnością poszerzyła jego światopogląd i pozostawiła dobre wspomnienia. Po powrocie zajmuje się bardziej sprawami artystycznymi. Angażuje się w życie teatru i propagowania studiów. W tym okresie poznaje kolejną postać, która wpłynie znacząco na jego życie, czyli Schillera.

Pisarz miał szerokie zainteresowania, oprócz literatury, malarstwa, teatru bacznie badał i zgłębiał nauki ścisłe, takie jak chemia, botanika, geologia, optyka. Z zaciekawieniem czytywał dzieła filozoficzne. Całą swoją wiedzę niejednokrotnie umieszczał w literackiej twórczości, czyniąc ją niezwykle interesującą i przez to niebanalną. Pierwszym dziełem, które zaskarbiło Goethemu uznanie, był dramat „Götz z Berlichingen”. W niedługi czas potem ukazują się „Cierpienia młodego Wertera”. Powstają też powieści dydaktyczne i liczne dzieła poetyckie. Jednak największym literackim dokonaniem Goethego był „Faust” – to dwutomowe dzieło pisał blisko 60 lat. Autor należał do grupy tzw. klasyków weimarskich i uważany jest za osobę, która wprowadziła literaturę w okres romantyzmu. Goethe zmarł w Weimarze dnia 22 marca 1832. Nie miał już wtedy obok siebie nikogo z rodziny.

Johannes Gutenberg (1399-1468)

Niemcy jak każdy kraj mają w swojej historii osoby, które wyróżniały się czymś szczególnym i na zawsze wpisały w dzieje narodu. Taką osobą z pewnością był Johannes Gutenberg. Urodzony w XIV wieku, a dokładnie w 1399 roku w Moguncji, zmarł w roku 1468. Do naszych czasów nie zachowało się dużo wiadomości o dzieciństwie i młodości Gutenberga. Wiadomo tylko tyle, że pochodził on z dość zamożnej mieszczańskiej rodziny. Prawdopodobnie w dość wczesnym wieku rozpoczął pobierać nauki w dziedzinie grawerowania i złotnictwa. Dobrze posługiwał się także łaciną, zapewne obrał staranną edukację. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że ukończył jedną ze szkół klasztornych.

W latach 1434-1444 Gutenberg mieszkał w Strasbourgu. Doskonalił tam swoje umiejętności złotnicze oraz zajmował się produkcją luster. Kiedy jego zdolności były już na bardzo wysokim poziomie i był rzemieślnikiem z pełnym tego słowa znaczeniu powrócił do Moguncji, gdzie założył warsztat drukarski przy finansowej pomocy J. Fusta. Do tej pory chcąc powielić jakiś tekst przepisywano go ręcznie lub ryjąc całe strony w drewnie. Należy pamiętać, że w tamtym okresie papier rozprzestrzenił się na szeroką skalę, docierając z Chin do Europy. Gutenberg wpadł na genialny pomysł, który był niezwykle prosty, ale niezwykle nowatorski jak na tamte czasy. Uznał on, że można łatwiej kopiować tekst niż przepisywać go. Zastosował on następującą technikę: podzielił tekst na osobne litery i wystarczyło następnie ułożyć je w odpowiedni sposób. Niemałą zasługą Gutenberga było stworzenie prasy drukarskiej, która umożliwiała precyzyjne i szybsze nanoszenie tuszu na arkusz papieru. Prawdopodobnie wzorował się on na prasie do wyciskania wina. Gutenberg rozpoczął pracę nad tym, aby wycięte wcześniej pojedyncze czcionki ułożyć w ten sposób, by za każdym razem możliwe było kopiowanie tekstu w taki sposób, żeby był on identyczny. Na początku stworzył metalowe sztabki z pojedynczymi literami, następnie przy użyciu odpowiednich narzędzi wbijał je w miedź. Tak oto powstaje czcionka, którą potem trzeba dopasować do urządzenia drukującego. Na początku drukowano jedynie w kolorze czarnym, a wszystkie kolorowe wstawki czy rysunki dodawano ręcznie. W późniejszych czasach było możliwe tworzenie tekstów w kolorze. Robiono to w dwóch etapach – osobno drukowano tekst na papierze i osobno ilustracje w drewnie, a następnie łączono. Gutenbergowi zależało, by druk był nie tylko funkcjonalny, ale także pięknie wyglądał. Dlatego dążył do tego, by teksty wyglądały tak jakby były pisane ręcznie. Drukarz na początku skupiał się na tworzeniu słowników, kalendarzy i odpustów. Przynosiły mu one znaczne dochody i pozwalały na rozszerzanie działalności. Dziełem epokowym w dorobku tego rzemieślnika było stworzenie tzw. Biblii Gutenberga. Wykorzystano do jej stworzenia 100 000 czcionek, bowiem drukarz chciał, żeby dzieło było piękne i mogło się równać z manuskryptami. Badacze wyliczyli, że na stworzenie 180 egzemplarzy Biblii Gutenberg wraz z pomocnikami potrzebował około 3 lat. Obecnie mamy 48 egzemplarzy tego dzieła i uchodzi ono za najcenniejszą książkę na świecie. W Polsce możemy podziwiać jeden z oryginałów. Znajduje się on w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie.

W 1460 roku Gutenberg znaczenie zadłużył się u Fusta, który kazał mu opuścić oficynę drukarską. Po tym zdarzeniu rzemieślnik porzucił drukarstwo. Zapomniano o nim, zmarł w biedzie i ubóstwie w wieku około 70 lat. Podstawowa technologia drukarska opracowana przez Gutenberga nie zmieniła się znacząco aż przez 350 lat. Pierwszych modyfikacji dokonano dopiero w XIX wieku, gdy stworzono prasę parową i zaczęto produkować papier w belach. Jednak zestawianie metalowych czcionek i odciskanie ich na papierze przetrwały do połowy XX wieku. Drukarz z pewnością zrewolucjonizował świat druku i przyczynił się rozpowszechnienia słowa pisanego. Ludzie zaczęli więcej czytać, a przede wszystkim książki i biuletyny stały się tańsze i bardziej dostępne. Poza tym można było w ten sposób przekazywać dużo istotnych informacji i oddziaływać na opinię publiczną. Zatem Gutenberg zmienił nie tylko oblicze techniki, ale też przyczynił się do podniesienia świadomości społeczeństwa.

Immanuel Kant (1724-1804)

Immanuel Kant urodził się 1724 roku w Królewcu na terenie ówczesnych Prus. Pochodził z luterańskiej, mieszczańskiej rodziny. Początkowo uczył się w domu, a następnie pobierał nauki w Collegium Fridericianum. Od najmłodszych lat był wychowywany wedle silnych zasad moralnych. W Collegium obowiązkowa była modlitwa, czytanie biblii i działalność charytatywna. Mając szesnaście lat, Kant rozpoczął okres studiów na Uniwersytecie w Królewcu. Z początku zajmował się głównie naukami przyrodniczymi. Poznał jednak i elementy filozofii, która bardzo szybko stała się jego pasją. Najbardziej zafascynowały go prace Wolffa i Leibniza. Wpłynęły one w znaczący sposób na jego światopogląd i późniejszą twórczość. Kant pod koniec studiów musiał je porzucić, gdyż zmarł jego ojciec i filozof musiał podjąć pracę zarobkową. Rozpoczął dawać innym lekcje. Nie zaprzestał jednak zgłębiania nauk filozoficznych. W 1749 roku rozpoczął publikację pierwszych prac. W 1755 ukazały się „Allgemeine Naturgeschichte und Theorie des Himmels” oraz „Meditationum quarundam de igne succincta delineatio”.Po niedługim czasie ukazała się jego rozprawa habilitacyjna, która była próbą złączenia tego, co udało się odkryć Newtonowi z poglądami, jakie głosił Leibniz. Od 1755 roku był zatrudniony na królewieckiej uczelni w charakterze Privatdozenta. Przez cały czas udzielał prywatnych lekcji, dzięki czemu miał sposobność poznać elitę społeczną. W roku 1700 udaje mu się objąć posadę nauczyciela logiki i metafizyki na uniwersytecie, gdzie pracuje dalsze 40 lat.

Kant był człowiekiem niezwykle zdyscyplinowanym i uporządkowanym. W niektórych sprawach wręcz pedantycznym. Mimo że był osobą towarzyską i lubił przebywać wśród kobiet, nigdy się nie ożenił. Mając 45 lat w jego życiu rozpoczyna się tzw. okres krytyczny. W 1781 opublikował jedno ze słynniejszych dzieł, a mianowicie „Krytykę czystego rozumu”. Do jego uczniów zaliczali się m.in. Reinhold, Beck i Fichte, którzy jednak porzucili kantyzm na rzecz radykalnego idealizmu, co było poważnym ciosem dla ich mistrza. Filozof zmarł w wieku 80 lat, został pochowany w katedrze królewieckiej. Kant przez całe życie poszukiwał sądów, które byłyby bezwyjątkowo prawdziwe, a zarazem niosły wiedzę o świecie.

Johannes Kepler (1571-1630)

Kepler urodził się 27 grudnia 1571 roku w wolnym mieście cesarskim, obecnie Weil der Stadt pod Stuttgartem. Był siedmiomiesięcznym wcześniakiem, co spowodowało , że od wczesnego dzieciństwa był chorowity. Gdy miał cztery lata, przeszedł ospę, na szczęście nie uczyniła ona wielkiego spustoszenia w jego organizmie. Rodzina Keplerów była uboga. Ojciec Johannesa był właścicielem szynku wiejskiego. Nie wiodło mu się jednak w interesach i w niedługim czasie zbankrutował. Po owym zdarzeniu zaciągnął się do wojska i został najemnikiem. Opuścił rodzinę, kiedy Johannes miał 14 lat. Natomiast matka astronoma – Katarzyna z domu Guldenmann, była córką karczmarza, zielarką i uzdrowicielką, później oskarżoną o czary.

W roku 1576 cała rodzina przeniosła się do Leonbergu. Mały Johannes od najmłodszych lat przejawiał duże zdolności w kierunku matematycznym, żywo interesował się także astronomią. Kiedy miał sześć lat, udało mu się zaobserwować przelatującą kometę, a trzy lata później zaćmienie księżyca. Postanowił kształcić się w tym kierunku, więc udał się na dwustopniowy uniwersytet, który ukończył w roku 1588, uzyskując tytuł bakałarza. Następnie rozpoczął kształcenie w kierunku teologicznym, albowiem za namową matki, która bała się o jego zdrowie, poważnie myślał o karierze pastora. Wyjeżdża zatem na Uniwersytet w Tybindze. Zasłynął wtedy jako dobry astrolog za sprawą stawiania horoskopów innym studentom. W tym okresie poznaje ważną osobę w jego życiu – Michała Mastlina. Za jego sprawą poznaje teorię heliocentryczną i staje się zwolennikiem Kopernika. Po skończeniu studiów przyjmuje posadę nauczyciela matematyki i astronomii w protestanckiej szkole w Grazu. Poparcie teorii heliocentrycznej zawiera w swojej pierwszej pracy pt. „Mysterium Cosmographicum”. Opisuje on zależności kosmosu w założeniu o sfery i wielościany. Praca została opublikowana w roku 1596. Kepler rozesłał ją do znanych astronomów i uzyskał duże uznanie. Dzieło to z pewnością otworzyło mu drzwi do dalszej kariery.

W roku 1597 odbywa się ślub Keplera z bogatą wdową Barbarą Müller. Mieli razem trójkę dzieci. W 1600 roku Kepler wyrusza do Pragi, aby spotkać się z kolegą po fachu – Tychonem Brahe. Odwiedza nowe obserwatorium gospodarza. Udaje im się dojść do porozumienia i młody astronom ma zacząć pracę dla Tychona. Jedzie więc po swoją rodzinę, ale zawirowania polityczne nie pozwalają na natychmiastowy powrót. Jednak kiedy odmawiają przejścia na katolicyzm, zostają wygnani z miasta i osiadają na stałe w Pradze. Kepler zaczyna pracę po zwierzchnictwem Brahe. Kiedy w 1601 roku ten ostatni umiera, Jan zostaje stanowisko cesarskiego matematyka. Doradza cesarzowi Rudolfowi II w zakresie astronomii i polityki. Poza tym jego kariera naukowa nabiera rozpędu. Następną ważną pracą Keplera było „Astronomiae Pars Optica” która zawierała badania na prawami optyki. W 1604 roku rozpoczyna badania nad nową gwiazdą, która pojawiła się na niebie, czyli Supernową. W swoich przemyśleniach podważał koncepcję niezmienności niebios. W 1605 roku zakończył pracę nad bardzo ważnym dziełem w swoim dorobku pt. „Astronomia nova”. Zawarł nich dwa prawa Keplera, funkcjonujące do dziś. Pierwsze nich mówi, że „wszystkie planety poruszają się po elipsach, ze Słońcem w jednym z ognisk”, a drugie „planety przeczesują równe obszary orbity w równych czasach”.

W 1610 roku Galileusz skonstruował własny teleskop i odkrył cztery księżyce Jowisza. Kepler poparł jego odkrycie, co czynił za sprawą różnych publikacji naukowych. Rozpoczął również badania nad optyką teleskopów. W 1611 roku rodzina Keplera zachorowała na czarną ospę. Zmarła jego żona i jedno z dzieci. Przeprowadził się do Linzu, gdzie nauczał matematyki i udzielał astronomicznych porad. Dwa lata później Kepler wziął ślub z młodą Susanną Reuttinger. W latach 1617-1621 Kepler stworzył trzytomowy podręcznik astronomii. W 1623 roku ukończył Tablice Rudolfińskie – katalog gwiazd, nad którym pracował ponad 20 lat. Zawarł w nim położenie około półtora tysiąca gwiazd. Wówczas Tablice uznano za jego największe dzieło. W 1628 roku Kepler został doradcą znanego przywódcy Albrechta von Wallensteina. W 1630 roku, gdy dowiedział się o niełasce swojego protektora, udał się w konną podróż do Ratyzbony. W jej czasie w kilka dni zachorował i zmarł 15 listopada 1630 roku.

Felix Mendelssohn (1809-1847)

Felix Mendelssohn urodził się 3 lutego w 1809 w Hamburgu. Jego ojcem był Abraham Mendelssohn-Bartholdy, bankier i syn cenionego filozofa Mojżesza Mendelssohna. Matka Feliksa była osobą wykształconą i prowadziła dom, w którym tętniło życie towarzyskie i kulturalne. Rodzina Mendelssohnów była zamożna, co pozwalało na zapewnienie dostatniego życia oraz rozwój kulturalny. Rodzeństwo uczęszczało na zajęcia plastyczne, taneczne, pływało i uprawiało gimnastykę. Warto wspomnieć, iż siostra Feliksa była znaną pisarką oraz również komponowała. Twórca miał zapewnionych bardzo dobrych nauczycieli. Od siódmego roku życia szkolił się pod okiem Marie Bigot w Paryżu. Natomiast od roku 1817 studiował kompozycję u Carla Friedricha Zeltera. Ciekawostką jest, że został on dostrzeżony i obdarzony sympatią przez Goethego. Mendelssohn pierwsze sukcesy fortepianowe miał w wieku 9 lat i był uważany za jednego z najlepszych pianistów. Był często porównywany do Mozarta, gdyż w podobnym wieku zaczęli występować publicznie, komponować, a przed wszystkim posiadali niezaprzeczalnie wielki talent muzyczny. W wieku dwunastu lat chłopiec zostaje przyjęty do Singakademie – prestiżowej szkoły muzycznej. Po niedługim czasie wyjechał on ze swoim nauczycielem muzyki do Weimaru, gdzie grał dla Goethego. Tak rodzi się niecodzienna przyjaźń tych dwóch artystów. Pisarz jest zafascynowany grą Feliksa i często prosi go długie koncerty. Na dowód wielkiego uznania podarowuje mu cenny sygnet.

Pierwszą swoją kompozycję autor poświęca swojemu ojcu. Dzieło to zostaje skomponowane na jego urodziny 11 grudnia 1819 roku. W zaledwie rok później młody artysta ma na swoim koncie ponad sześćdziesiąt kompozycji. Zachwyca opinię publiczną lekkością pisania, pasją i energią tworzenia. Dzieła są niepowtarzalne i jak się później okazuje, również ponadczasowe. Tworzył głównie pieśni i utwory na chór. Ma na swoim koncie także operę komiczną „Wesele Camacho”. Jest ona grana po dziś dzień. Mając siedemnaście lat skomponował już uwerturę do „Snu nocy letniej”. Autor mimo wielkiej popularności i uwielbienia, potrafił zachować zdrowy dystans. Swoją twórczość dopracowywał w najdrobniejszych szczegółach, wszystko musiało być idealne. W wieku lat szesnastu ukończył uniwersytet w Berlinie. Warto wiedzieć, że był nie tylko kompozytorem, ale także dyrygentem. Grał zarówno na fortepianie jak i skrzypcach. Mendelssohn wyniósł z domu rodzinnego umiłowanie do muzyki Bacha. Zaowocowało to tym, że kompozytor zapragnął pokazać szerszej publiczności mniej znane dzieła tego wybitnego artysty i trzeba przyznać, że wychodziło mu to znakomicie. Felix był zafascynowany również Morzem Bałtyckim, czego dał wyraz tworząc tzw. Kompozycję Morską. W 1830 roku kompozytor przygotowywał do swoje pierwsze kompozycje do wydania. Wyjątkowo ważne zbiorze są utwory jego siostry. W 1829 roku Mendelssohn udał się do Szkocji. Podróż ta wywiera na niego duży wpływ, o czym świadczy napisana wówczas „Symfonia Szkocka”. W niedługi czas potem wyrusza w kolejne wojaże. Zatrzymuje się w Monachium, Wiedniu, Wenecji, Florencji i Rzymie. W tym ostatnim mieście zabawił nieco dłużej i stworzył jedno ze swoich wybitnych dzieł, a mianowicie „Symfonię Włoską”. Kiedy był w Monachium, odwiedził swojego przyjaciela Goethego. Było to ich ostanie spotkanie, albowiem dwa lata później pisarz zmarł. W 1831 Mendelssohn odwiedza Paryż. Spotyka tam Chopina. Pozostaje pod jego ogromnym wrażeniem. W rok później we Francji zaczęła szerzyć się cholera. Kompozytor padł jej ofiarą, ale na szczęście miała ona łagodny przebieg i artysta wkrótce mógł udać się do Londynu.

W czerwcu 1932 roku Mendelssohn wraca do domu. W październiku 1833 roku wyjechał do Düsseldorfu, gdzie miał objąć stanowisko Dyrektora Muzycznego. W tamtym okresie powstaje uwertura „Piękna Meluzyna”. Twórca dostaje kolejną intratną propozycję pracy, a mianowicie kierownika orkiestry Gewandhausu w Lipsku i ją przyjmuje. Bardzo szybko zżywa się z członkami orkiestry i tworzą coś na kształt muzycznej rodziny. Ponadto orkiestra staje się jedną z najlepszych w Europie. Jest to również okres, kiedy pogłębią się jego znajomość z Chopinem. Polski kompozytor często odwiedzał Mendelssohna, by wspólnie z nim grać. W 1835 roku ojciec Feliksa zmarł, a artysta dotkliwie to odczuł. Przebywając w okresie wakacyjnym we Frankfurcie, poznaje Cecylię, córkę Madame Elisabeth Jeanrenaud i pastora. Nie jest to może osoba niezwykle wykształcona, ale za to piękna, o łagodnym usposobieniu i dobrym sercu. Artysta oświadcza się i zostaje przyjęty. Następne lata twórczości to powrót do inspiracji Szekspirem. Z okazji urodzin króla Fryderyka Wilhelma IV kompozytor pisze muzykę do „Snu nocy letniej”. Najbardziej znany staje się „Marsz Weselny”, do dziś dzień grany z okazji ślubów. 18 marca 1847 roku w Gewandhausie dyrygował po raz ostatni. Tego samego roku na udar umiera jego siostra, a w niedługi czas po niej, 3 listopada tegoż roku i sam kompozytor z tej samej przyczyny. Zostaje pochowany w Berlinie.

Fryderyk Nietzsche (1844-1900)

Fryderyk Nietzsche urodził się 15 października 1844 roku w miejscowości Röcken. Był on synem luterańskiego pastora Carla Ludwiga Nietzschego. Jego matka nazywała się Franziska. Był wychowany w duchu protestanckim, co miało niemały wpływ na jego późniejsze poglądy. Nietzsche często podkreślał, że kultura niemiecka ma się ku upadkowi, czego wyraz dawał, głosząc, że ma korzenie polskie. W roku 1849 zmarł ojciec filozofa. W rok później rodzina przeniosła się do Naumburg. W tym okresie Fryderyk rozpoczyna swoją przygodę z edukacją. Poczynając od szkoły miejskiej, poprzez gimnazjum i naukę w Pforcie. Warto wspomnieć, że młody twórca interesował się nie tylko literaturą i filozofią, ale też zgłębiał muzykę klasyczną. Najbardziej do gustu przypadły mu dzieła Bacha, Händla, Mozarta, Haydna, Beethovena i Schuberta.

W październiku 1864 Nietzsche rozpoczął studia na Uniwersytecie w Bonn. Kształcił się tam z zakresu filologii klasycznej, teologii, historii Kościoła i sztuki. W tamtym okresie miało miejsce jedno z przełomowych zdarzeń w życiu filozofa, a mianowicie pod wypływem dzieła Davida Straussa „Das Leben Jesu. Kritisch bearbeitet” początkujący filozof odwrócił się od Boga. Studiów w Bonn nie ukończył, albowiem przeniósł się do Lipska. W niedługim czasie stał się znanym i cenionym w środowisku filologów klasycznych. Jego pierwsze publikacje ukazały się w 1866. Były to komentarze do twórczości Arystotelesa oraz rozważania o poezji Teognisa z Megary. Następnym ważnym momentem w życiu Fryderyka było poznanie twórczości Arthura Schopenhauera i mimo że po pewnym czasie odrzucił jego poglądy, to na długo pozostawał pod dużym wpływem jego dzieł. W 1869 roku filozof obejmuje posadę profesora nadzwyczajnego na uniwersytecie w Bazylei. W 1872 roku ukazała się książka „Narodziny tragedii, czyli hellenizm i pesymizm”, zebrała ona jednak negatywne opinie i podburzyła jego autorytet wśród studentów. Nietzsche nawiązał ciekawą znajomość z Paulem Rée, która ma odbicie w jego twórczości. Ciekawostką jest, że Fryderyk wystąpił o anulowanie obywatelstwa pruskiego, w związku z czym nie miał już ojczyzny, stał się Europejczykiem. Przez prawie 10 lat filozofa łączyła bliska przyjaźń z Wagnerem. Mógł on z bliska przyglądać się, jak tworzą się wielkie dzieła kompozytora. Mimo niewątpliwego uznania co do jego talentu, znajomość nie przetrwała, albowiem Fryderyk uznał, iż Wagner postępuje i tworzy z niskich pobudek. W latach 1873–1874 powstaje dzieło „Niewczesne rozważania”, w którym autor ukazuje negatywne aspekty oddziaływania na kulturę, nazwane później nihilizmem. W lipcu 1876 Nietzsche rozpoczął pracę nad jednym z ważniejszych dzieł w swoim dorobku, a mianowicie nad „Ludzkie, Arcyludzkie”. Opisuje on w nim krytykę poznania, języka i chrześcijaństwa. W 1879 filozof był zmuszony odejść z uniwersytetu z powodu pogarszającego się stanu zdrowia. W następnych latach wiele podróżował, szukając swojego miejsca, lecz ostatecznie wrócił do Niemiec. W 1883 powstaje jego epokowe dzieło „Tako rzecze Zaratustra”. Twórca zawiera w nim nauki o nadczłowieku, śmierci Boga i wiecznym powrocie. W życiu Nietzschego była tylko jedna kobieta, którą darzył ogromnym uczuciem - Lou Andreas-Salomé. Połączyła ich więź duchowa, ale Lou nie przyjęła oświadczyn.

Przez te wszystkie lata postępowała choroba filozofa, jej kulminację datuję się na lata 1888-1889, kiedy to twórca popada w obłęd i traci stopniowo kontakt z rzeczywistością. Kiedy przychodzi bardzo poważne załamanie psychiczne, Fryderyk trafia do szpitala psychiatrycznego w Bazylei. W 1890 matka zabiera go do Naumburg. Po jej śmierci opiekę nad nim przejmuje siostra, która umieszcza do w domu w Weimarze gdzie filozof dożywa końca swoich dni. Umiera 25 sierpnia 1900 roku. Najbardziej kontrowersyjnym dziełem Fryderyka była „Wola mocy” wydana po jego śmierci. Kontrowersje dotyczyły pojęć „nadczłowieka” i „moralności panów” wykorzystywanych potem przez nazistów. Niektóre lewicowe nurty filozofii, które rozwijały się po drugiej wojnie światowej, nakreśliły obraz Nietzschego jako ideologa faszyzmu. Po śmierci Nietzschego jego dorobkiem zajmowała się siostra Elżbieta.

Wilhelm Roentgen (1845-1923)

Wilhelm Roentgen urodził się w 1845 roku w niemieckim Lennep. Był jedynym dzieckiem Friedricha Conrada i Charlotte Constanze Frowein. Jego ojciec pracował w fabryce, a matka zajmowała się domem. Kiedy Wilhelm był mały, rodzice wraz z nim przenieśli się do Holandii. Początkowo Roentgen nie przejawiał żadnych zdolności w kierunku nauk fizycznych. Jako dziecko interesował się głównie przyrodą i biologią, gdy jednak musiał wybrać kierunek stadiów, zdecydował się na fizykę na Uniwersytecie w Utrechcie, potem zaś zmienił zdanie i wybrał inżynierię na Politechnice w Zurychu. W tym okresie miał wielkie szczęście spotkać dwie wybitne postacie: Rudolfa Claususiema i Augusta Kundtema. Zaowocowało to tym , że po obronie doktoratu w 1869 roku został asystentem Kundta. W 1872 roku Roentgen wziął ślub z Anną Berthą Ludwig von Zurich. Nie mieli własnych dzieci, ale zdecydowali się na adopcję córki brata Anny.

W następnych latach fizyk parał się głównie prowadzeniem wykładów dla studentów w Akademii Rolniczej w Hohenheim a następnie na Uniwersytecie Giessen. Wilhelm zaczął być znanym i cenionym fizykiem. Zyskał uznanie wielu badaczy i naukowców. Odrzucił liczne ciekawe oferty pracy. Skusił się dopiero na posadę profesora w Würzburgu. W 1900 roku na specjalną prośbę rządu Bawarii objął stanowisko profesora na Uniwersytecie w Monachium, z którym związał się do końca swoich dni. Zwrotną datą w jego życiu jest rok 1895, kiedy to dokonał epokowego odkrycia – opisał nieznane dotąd typy promieniowania, które nazwał promieniowaniem X. Miało to miejsce podczas przeprowadzania doświadczenia nad promieniami katodowymi. Promienie katodowe stanowią strumień elektronów, który powstaje podczas utrzymywania wysokiego napięcia między dwoma elektrodami znajdującymi się w przeciwległych końcach zamkniętej szklanej rury, w której nie ma powietrza. Roentgen wspomnianą rurę owinął przy pomocy grubego czarnego papieru. Kiedy został podłączony prąd, ekran zaczął świecić. Naukowiec doszedł do wniosku, że podczas przepływu prądu powstaje w rurze jakiś rodzaj promieniowania. W 1901 roku został laureatem Nagrody Nobla właśnie za to odkrycie. Promieniowanie to nazwano rentgenowskim od jego nazwiska i w niedługim czasie od dokonania odkrycia zauważono, iż można je wykorzystywać do prześwietlania ludzkiego ciała, co robimy po dziś dzień. Wilhelm Roentgen zmarł w Monachium w 1923 roku po ciężkiej walce z chorobą.

Promieniowanie rentgenowskie znalazło zastosowanie w różnego rodzaju prześwietleniach (rentgenoskopia) pomocnych w diagnostyce lekarskiej i dentystycznej. Używa się go również w radioterapii przy niszczeniu lub hamowaniu rozwoju nowotworów złośliwych. Co więcej, promienie X stosuje się także w przemyśle, np. do mierzenia grubości ścianek i wykrywania wewnętrznych wad produktów. Ponadto stanowią ważny aspekt w badaniach naukowych, np. w biologii i astronomii. Pozwoliły zdobyć liczne cenne informacje o budowie atomów i cząsteczek chemicznych.

Richard Strauss (1864-1949)

Richard Strauss urodził się 11 czerwca 1864 w Monachium. Richard pochodził z muzycznej rodziny, jego ojciec grał na waltorni w kapeli królewskiej. Nic więc dziwnego, że od najmłodszych lat był zaznajomiony z muzyką. Bardzo szybko stała się ona jego pasją. Jego talent w kierunku komponowania i dyrygowania ujawnił się bardzo szybko. Kiedy miał sześć lat, stworzył swoje pierwsze „dzieło”. Mimo niewątpliwego talentu na początku swojej drogi wybrał studia filozoficzne i historię sztuki na Uniwersytecie Monachijskim. Jednak jego zdolności muzyczne zostały bardzo szybko dostrzeżone przez Hansa von Bülowa. Był on szefem orkiestry dworskiej w Meiningen i bardzo znanym dyrygentem. Fakt, iż młody Strauss został zauważony przez tak znaną i cenioną postać musiał być dla niego niezwykle nobilitujący. Bardzo szybko został jego asystentem. Miał możliwość samodzielnego dyrygowania i wykonywania utworów. W tym okresie po raz pierwszy wystąpił w roli pianisty w utworze Mozarta. Funkcje pomocnika Bülowa pełnił przez dwa lata. W 1886 roku wyjeżdża w podróż do Włoch. Wyprawa ta z pewnością kształtuje jego światopogląd, czego efektem jest stworzenie poematu symfonicznego „Aus Italien”. W latach 1986-89 był trzecim dyrygentem opery w Monachium, a następnie przyjął posadę kapelmistrza orkiestry dworskiej w Weimarze, z którą wykonał swój poemat symfoniczny „Don Juan”. Jest to jedno z bardziej znanych dzieł tego kompozytora, które zapewniło mu sławę po dziś dzień. Twórca szeroko interesował się muzyką Ryszarda Wagnera i często ze swoja orkiestrą wykonywał jego utwory. Zimą 1892-1893, w związku z poważną chorobą płuc, wyjechał na rekonwalescencję do Grecji i Egiptu. Po powrocie pokazał szerszej publiczności swoją operę „Guntram”.

W roku 1894 poślubił Pauliną de Ahna, a trzy lata później przyszedł na świat ich syn. W listopadzie 1898 został pierwszym dyrygentem opery dworskiej w Berlinie, a wkrótce prezesem Allgemeiner Deutscher Musikverein. Do wybuchu pierwszej wojny światowej kompozytor święci nieprzerwanie triumfy. Uniwersytety Heidelberg, Oxford i Monachium przyznają mu tytuł honoris causa. Autor bardzo dużo tworzy. Powstają liczne symfonie i opery. Zazwyczaj przychylnie przyjęte przez publiczność i krytykę. Od 1909 roku zaczęto organizować w Niemczech Tygodnie Straussowskie, poświecone wykonywaniu jego utworów. Kiedy wojna dobiegła końca, przeprowadził się do Wiednia, tworzył też w Stanach i Ameryce Południowej.

Kiedy Adolf Hitler doszedł do władzy, Straussa zaczęto postrzegać jako zwolennika narodowego socjalizmu. Krąży wiele kontrowersyjnych opinii dotyczących jego współpracy z nazistowskimi władzami. Zarzucano mu kolaborację z reżimem hitlerowskim, ale został z tych zarzutów oczyszczony. Wiadomo, że skomponował utwór propagandowy „Olimpische Hymne” na olimpiadę w Berlinie. Kiedy skomponował operę „Milcząca kobieta” doszło do pewnego rodzaju konfliktu, gdyż libretto do niej napisał Stefan Zweig – Żyd z pochodzenia. Kompozytor opuścił wtedy stanowisko, ale dalej tworzył i komponował. Po II wojnie światowej zamieszkał w Szwajcarii, w 1947 przyjął obywatelstwo austriackie, a następnie udał się do Londynu. Richard Strauss zmarł w Garmisch-Partenkirchen 8 września 1949 roku. Publiczność przez lata będzie kompozytora kojarzyć głównie z poematem symfonicznym „Tako rzecze Zaratustra”, który był wykorzystywany w kinematografii.

Thomas Südhof (ur. 1955)

Urodzony 22 grudnia 1955 roku w Getyndze. Bardzo znany niemiecko-amerykański biochemik. Naukowiec ukończył Uniwersytet w Getyndze, gdzie uzyskał doktorat w dziedzinie neurochemii. W 1983 roku przeniósł się na University of Texas Southwestern Medical Center w Dallas. Od 2008 roku wykłada on na prestiżowej uczelni Stanforda na kierunku fizjologii molekularnej i komórkowej. W 2013 roku otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny „za odkrycia dotyczące maszynerii regulującej transport pęcherzykowy – główny system transportowy w naszych komórkach”.

Richard Wagner (1813-1883)

Richard Wagner urodził się w Lipsku w roku 1813. Do końca nie wiadomo kto jest jego ojcem. Oficjalnie podaje się, że był to urzędnik policyjny Carl Friedrich Wagner. Zmarł on, kiedy chłopiec miał około pół roku. Istnieje jednak hipoteza, że prawdziwym ojcem Wagnera był aktor i malarz Ludwig Geyer, który przez wiele lat był w bardzo zażyłych stosunkach z matką Richarda i został następnie jej drugim mężem. Od najmłodszych lat Wagner był zaznajamiany z muzyką i teatrem (głównie z dramatem Szekspirowskim), lecz nigdy nie zdobył formalnego wykształcenia muzycznego. Dzięki ojczymowi, miał możliwość przyjrzenia się i zaznajomienia z szeroko pojętą sztuką. Poznał chociażby kompozytora Carla Webera. Rodzina starannie dbała o jego wykształcenie. Ukończył szkołę świętego Tomasza w Lipsku, a następnie udał się na uniwersytet i pobierał u kantora Weinliga naukę kontrapunktu. Rozpoczął również naukę gry na fortepianie. Co ciekawe, nie był uważany za genialnie uzdolnionego w dziedzinie muzyki, nie został wirtuozem w grze na żadnym instrumencie. Warto wspomnieć, że przez cały czas żywo interesował się literaturą i wieku piętnastu lat stworzył swój pierwszy dramat. Natomiast pierwsze utwory muzyczne wyszły spod jego ręki rok później. Były to dwie sonaty fortepianowe i jeden kwartet smyczkowy. W 1833 otrzymał stanowisko kierownika chóru teatralnego w Würzburgu. W tym okresie powstało pierwsze libretto do opery „Die Feen”, nieco później kolejne do dzieła „Das Liebesverbot”. Nie były to jednak utwory udane, nie przyniosły twórcy rozgłosu ani sławy.

W roku 1836 kompozytor ożenił się ze śpiewaczką Minną Planer. W niedługi czas potem wyjechali razem do Królewca, gdzie Wagner przyjął posadę kierownika muzycznego teatru miejskiego. Nie piastował jednak długo tego urzędu. Nie wiadomo dokładnie z jakich przyczyn, ale porzuca to stanowisko i obejmuje bardzo podobne w Rydze. Ten okres można uznać za udany w dorobku artysty. Zostaje doceniony jako dyrygent, który w świetny sposób wykonuje utwory Beethovena. W tym samym okresie rozpoczyna pisanie opery „Rienzi”, która w 1842 zostaje wystawiona w Dreźnie i przynosi Wagnerowi natychmiastowy rozgłos i uznanie publiczności i krytyków. Uwagę zwróciło też następne dzieło – „Der Fliegende Holländer”. Mimo tych niezaprzeczalnych sukcesów Wagner popada w znaczne długi, nie umie się uwolnić z nałogu hazardu. Zmusiło to kompozytora i jego żonę do opuszczenia kraju. Wyjeżdżają najpierw do Londynu, a potem do Paryża. W stolicy Francji twórca poznaje i nawiązuje bliższą znajomość z Giacomo Meyerbeerem, który również jest obiecującym kompozytorem. Richard po odniesionych sukcesach otrzymuje propozycję pracy jako dyrygent orkiestry na drezdeńskim dworze i ją przyjmuje.

Warto nadmienić, że kompozytor był zaangażowany w ruch rewolucyjny i dlatego został w roku 1842 wygnany z Niemiec. Dzięki pomocy Liszta udaje mu się zbiec do najpierw do Szwajcarii a potem do Francji. Kiedy przebywał w Zurychu, zaczął tworzyć jedno ze swoich największych dzieł – „Der Ring des Nibelungen”, które na jakiś czas porzucił, pisząc „Zygfryda”. Ciekawostką jest, że Wagner miał romans z żoną swojego mecenasa Mathilde. W czasie jego trwania powstało wiele pieśni miłosnych, które później posłużyły do napisania dramatu muzycznego „Tristan i Izolda”. Dla swojej ukochanej kompozytor stworzył również Sonatę fortepianową As-dur. W 1862 roku Wagner uzyskał pozwolenie na powrót do Niemiec. Jego małżeństwo nie przetrwało jednak, żona nie wybaczyła mu romansów z innymi kobietami i ostatecznie w tymże właśnie roku się rozstali. W 1864 roku kompozytor zostaje zaproszony na dwór króla Ludwika II Bawarskiego, który bardzo lubił muzykę Wagnera. Spłaca nawet jego długi i zapewnia komfortowe warunki do pracy. Kompozytor naraża się jednak dworowi, wdając się w romans z żoną nadwornego dyrygenta Hansa von Bülowa, Cosimą. W 1866 roku Wagner wyjeżdża do Tribschen tam dołącza do niego Cosima. Mają dwójkę dzieci, a w 1870 biorą ślub.

W 1874 roku Ludwik Bawarski sfinansował budowę teatru w północno-bawarskim mieście Bayreuth, gdzie zostaje wystawione życiowe dzieło Wagnera „Pierścień Nibelunga”. Pod względem artystycznym był to duży sukces, ale nie przyniósł oczekiwanych zwrotów finansowych. W 1877 roku Wagner wyjechał do Londynu, gdzie podjął pracę dyrygenta i zaczął pisać swój ostatni utwór „Parsifalem”. W 1882 odbyła się premiera dzieła, autor niedługo po niej wyjechał do Wenecji, gdzie w roku 1883 zmarł na atak serca. Pochowano go w Bayreuth.